معرفی جامع و کامل معماری خانه ملک زاده یزد

 
مقدمه:
ایران سرزمین شگفتی هاست و یزد دیار داستانهای شگفت از انسانهایی شگفتی ساز.از پس قرنهای حادثه خیز که صدها جهانگرد مشتاق و ماجراجو رو پوره های کویر ایران را پشت سر گذاشته اند،بی گمان در اندیشه هیچ یک از آنها گذر نمی کرد که در ورای این ماهورهای خشک و سوزان سرزمینی باشد آباد،سرسبز و با نهرهایی که چونان ماری سفید در دل دشت سبز می پیچد.این رهنوردان بی باک و مسافران جسور تاریخ از این همه دوگانگی در شگفت می مانند.به راستی چگونه در شگفت نباشند وقتی که می بینند در این دورجای از یاد رفته ارزشمندترین یادگارهای تاریخی،فرهنگی و هنری گنجیده است.در یک گوشه اش باغ دلگشای دولت آبادجای گرفته که آبادان از دولت کوشش و جان سختی مردان دیار است.و در این خشک دامن شکوه بادگیر هایش کم از برجهای تاریخی نیست.با تالار آینه که یادگار پیوند آب و آینه است.              
 
چگونه در شگفت نباشد هنگامی که می بیند بر این ریگزار سوزان که خورشید چونان تیغی برنده امان آدمی را می برد می توان آبی بنوشد به خنکی آب جاری شده از کوهساران پوشیده از برف و بر این دستان توانمند و اندیشه هوشمند آفرین می خواند که می داند چسان در این آتشدان  آبی خنک بسازد چسان با خشت و توده ای ساروج و انبوهی ملات همت آب انباری بسازد که سقای لب تشنگان کویر باشد.چگونه از معماری کویری که معماری فروتنی است و قناعت در شگفت نباشد!هر خشت و هر پی و هر دیوارش دستاورد و رهاورد اندیشه پویای انسانهایی است که می دانند در این گستره چسان باید زیست و چون ناگزیر به زیستن هستند چگونه و با چه ابزاری باید این خشکانه را به ترانه تبدیل کند.می دانند اینجا دیاری است کم باران پس با خشت،بنایی سازند که هزاران سال بپاید.  
 
 
 
کلمات کلیدی:

معماری بناهای سنتی

هنرهای وابسته به معماری

نحوه طراحی معماری خانه ملک زاده یزد

 
 

تاریخچه خانه ملک زاده یزد

خانه ملک زاده در محله فهادان به فاصله تقریبی 200 متری مدرسه ضیاییه و در نزدیکی مسجد چهل محراب واقع است. بانی این خانه حاج محمدصادق عرب،فرزند حاج محمد باقر عرب بوده است.با توجه به اینکه چهار نسل از این خانواده در این خانه زیسته اند، قدمت آن حدود صد و پنجاه تا صد وشصت سال تخمین زده می شود. با توجه به اینکه  این بنا در اواخر دوره قاجار ساخته شده است ،تغییرات چندانی در آن صورت نگرفته است .در سالهای اخیر این بنا خریداری شده و مورد مرمت قرار گرفته است و به عنوان هتل های زنجیره ای مورد استفاده توریستها و مسافران قرار خواهد گرفت.
 
این خانه مجموعه مفصلی است که در امتداد شمال غربی – جنوب شرقی گسترش یافته است.خانه یک ورودی داردکه در ضلع غربی ساختمان است که پس از عبور از هشتی و راهرو به حیاط می رسد. این ورودی از خشت و گل است و پس از عبور از یک هشتی کوچک که سقف آن با گچ کاربندی شده و راهرویی کم عرض، به حیاط می رسد.  هشتی خانه با قاعده هشت ضلعی ساخته شده است.خانه از سمت شمال، جنوب و غرب حیاط دارای ساختمان و در ضلع شرقی جهت هماهنگی با سه بدنه دیگر دارای طاق و طاقچه نماهایی است. تالار خانه در سمت جنوب، بادگیر نه چندان بلندی را در خود جای داده است. 
 
در ضلع شمالی خانه یک پنج دری با گچ کاری و آیینه کاری در سقف و بدنه و در ضلع شرقی سه عدد سه دری دیده می شود. در طرفین پنج دری ضلع شمالی و نیز در طرفین تالار ضلع جنوبی، بالاخانه هایی وجود دارد. در سه طرف ساختمان نیز زیرزمین ساخته شده است. در ضلع جنوبی حیاط اصلی و پشت تالارخانه، یک حیاط کوچک (بیرونی یا نارنجستان) قرار دارد. ارتباط حیاط اصلی با حیاط کوچک از طریق راهروهایی است که در طرفین تالار ساخته شده است. نماسازی حیاط اندرونی سیم گل و نماسازی حیاط بیرونی کاهگل است.
                                                        
 
 
 
 
 
فهرست مطالب

فصل اول:موقعیت جغرافیایی خانه ملک زاده یزد.............................................................................................4

فصل دوم:بررسی اقلیمی خانه ملک زاده یزد....................................................................................................11

فصل سوم:معرفی بنا و بررسی تاریخی آن.....................................................................17

فصل چهارم:معرفی نماهای خانه ملک زاده یزد..................................................................22

فصل پنجم:بررسی ساختاری(اجرایی) خانه ملک زاده یزد............................................................................25

فصل ششم:بررسی کالبدی(عملکردی) خانه ملک زاده یزد...........................................................................33

فصل هفتم: جزئیات تزئینی(هنرهای وابسته به معماری) خانه ملک زاده یزد........................................48

معرفی خانه کلاهدوز (موزه آب) خانه ملک زاده یزد......................................................................................53

منابع و مآخذ.......................................................................................................................65